Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) yaşlı ve engelli bireylere ücretsiz seyahat hakkının kullandırılmamasına yönelik medyaya yansıyan iddiaları yakından takip ettiğini bildirdi.
TİHEK’ten yapılan yazılı açıklamada, son günlerde medyada, Tüm Özel Halk Otobüsleri Birliği (TÖHOB) tarafından Türkiye’deki özel halk otobüslerinin tamamında 65 yaş üstü kişi ve engelli bireylere sağlanan ücretsiz toplu taşıma hizmetinin kaldırılması yönünde karar alındığı ve bunun 15 Ekim’e kadar ertelendiğine ilişkin haberlerin yer aldığı hatırlatıldı.
Ayrımcılık yasağının, eşitlik ilkesinin ayrılmaz bir parçası olduğu belirtilen açıklamada, 6701 sayılı TİHEK Kanunu’nun ilgili maddesinde hukuken tanınan hak ve hürriyetlerden yararlanmada cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, mezhep, felsefi ve siyasi görüş, etnik köken, servet, doğum, medeni hal, sağlık durumu, engellilik ve yaş temellerine dayalı ayrımcılığın yasaklandığına işaret edildi.
Seyahat özgürlüğünün ulusal ve uluslararası düzeyde birçok düzenlemeyle güvence altına alındığı kaydedilen açıklamada, seyahat özgürlüğünde ortaya çıkabilecek dolaylı ayrımcılığın ortadan kaldırılmasındaki en önemli kavramın “sosyal devlet ilkesi” olduğu bildirildi.
Sosyal devlet ilkesinin, ulaşım hizmetlerinde dezavantajlı bireylerin uğradığı eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasına ilişkin tedbirlerin alınmasını gerekli kıldığı ifade edilen açıklamada, tüm bu gerekçelerle ülkede yaşlılar ve engelliler için hayata geçirilen pozitif ayrımcılığa yönelik düzenlemelerden birinin de ücretsiz seyahat hakkı olduğu belirtildi.
4736 sayılı “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının “Ücretsiz veya İndirimli Seyahat Kartları Yönetmeliği”nde asgari yüzde 40 engelli bireyler, ağır engelli bireyler ile bir kişiyi geçmemek üzere refakatçileri, gaziler, gazi ve şehit yakınları ve 65 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarının ücretsiz seyahat hakkından yararlanabileceğine dair hükümlerin yer aldığı anımsatılan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“4736 sayılı Kanun, belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketleri de kapsamaktadır. Mezkur Kanun’un birinci maddesinin yedinci fıkrasında ise ilgili kurumlar, belediyeler ile belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlerin, ücretsiz ve indirimli seyahat hakkının kullanılması ile ilgili olarak gerekli tedbirleri alacağı düzenlenmiştir. Ayrıca ücretsiz veya indirimli seyahat hakkının kullandırılmaması halinde bu haktan faydalandırılmayan her kişi için toplu taşıma aracının tarifesi üzerinden 50 tam bilet bedeli tutarında idari para cezasının mülki idare amiri tarafından uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Temel misyonu insan onurunu temel alarak kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada ayrımcılığın önlenmesi olan Kurumumuz, yaşlı ve engelli bireylerin haklarından eşit şekilde faydalanmasında ücretsiz seyahat hakkının önemine dikkat çekerek, söz konusu kurumsal misyonu çerçevesinde yazılı ve görsel medyaya yansıyan iddiaları yakından takip etmektedir.”
