5 yıl sonra Avrupa’ya giden Çin Devlet Başkanı Şi Xinping, 5-10 Mayıs’ta üç ülkeyi dolaşacak.
Şi Cinping, devlet ziyareti için 2019’da İtalya’ya gittiğinde gösterişli bir karşılamayla ağırlanmıştı. Opera şarkıcısı Andrea Bocelli’nin şarkı söylediği yemeğe katılıp Roma döneminden kalma yerleri ziyaret ettikten sonra İtalya, Çin liderinin Kuşak ve Yol girişimine katılmak için imza atmıştı.
5 yıl sonra Avrupa’ya dönen 70 yaşındaki Şi, bambaşka bir atmosferle karşı karşıya. 6 günlük turunun bugünkü başlangıcında Fransa’da törenlerle karşılanıyor olsa da Pekin yönetimine bakış kıtada kayda değer ölçüde değişti.
İtalya’nın anlaşmayı yenilemeyeceğini 3 Aralık’ta bildirerek Çin’in “Modern İpek Yolu” projesinden çekilmesi, Avrupa Birliği’nin Çinli rüzgâr türbini şirketleri hakkında ve tıbbi cihaz tedarikine ilişkin soruşturma başlatması, Birleşik Krallık ve Almanya’nın Çin ajanlarına yönelik yakın tarihli operasyonları da bu değişime örnek olarak gösteriliyor.
ABD’nin önde gelen haber kuruluşlarından CNN, Avrupa’nın ticaret savaşı beklentisiyle bu adımları attığını vurguladı. Pekin’in Ukrayna’yı istila eden Rusya’yla ilişkileri derinleştirmesinin de Avrupa’yı alarma geçirdiği bildirildi.
Amerikan Alman Marshall Fonu (German Marshall Fund) adlı düşünce kuruluşu için Berlin’de çalışan Noah Barkin şu ifadeleri kullanıyor:
“Çin, Avrupa’daki pek çok başkentte, artan oranda, çok yönlü bir tehdit olarak görülüyor. Ancak hem ekonomi hem de güvenliğe dair bu endişelerin giderilmesinin ne kadar hızlı olacağı ve alınacak önlemlerde hangi ölçüde ileri gidileceği konularında Avrupa içinde farklı sesler var.”
Fransa, Sırbistan ve Macaristan’ı kapsayan ziyarette Şi bu kaygıları giderme şansına sahip. Pekin’in ekonomi konusundaki tartışmaları yatıştırmak ve Avrupa’yı ABD’ye daha fazla itmemek istediği, CNN’in haberinde belirtildi.
Amerikan New York Times gazetesi de ziyaretin Brüksel-Washington ilişkilerini zayıflatmayı hedeflediğini savundu.
CNN, Şi’nin Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la pazartesi yapacağı görüşmede elektrikli otomobil ihracatının önüne engel konmaması için uğraşacağını bildirdi. Çin’in elinde de Fransa’nın konyak sektörünü vuracak ticaret yasağı gibi misillemeye dair kozlar olduğuna işaret edildi.
Singapur Ulusal Üniversitesi’nden siyaset bilimci Chong Ja Ian, Macron-Şi görüşmesi hakkında şunları söylüyor:
“Fransa, ABD’yle mesafelenip AB içinde bağımsız bir aktör olma isteğiyle nam kazandı. Şi, Avrupa’nın Kuzey Amerika’yla daha fazla mesafelenmesi için Macron’la çalışmak isteyebilir.”
Fransa-Çin ilişkileri uzmanı Philippe Le Corre de “Macron mevcut küresel kaos içinde, iki süpergüç arasında üçüncü yol çizip orada yürümeye çalışıyor” diyor.
Pekin’deki Renmin Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler dersleri veren Wang Yiwei, Çin’in Ukrayna savaşı konusunda arabulucu olma çabalarına vurgu yapıyor:
“Başkan Şi, Çin’in Rusya’yla ilişkilerini Başkan Macron’a açıklayacak. Çin’in Avrupa ve Rusya arasındaki mesafeyi azaltmak için aracı olabileceğini söyleyecek.”
Diğer yandan savaşta kullanılabilecek malzemelerin ihracatı ve Rus lider Vladimir Putin’in bu ay Çin’i ziyaret etmeyi planladığını açıklaması, Pekin’in Avrupa’dan çok Moskova’ya yakın olduğu düşüncesini güçlendiriyor.
Macron ve Von der Leyen’in özellikle silah ihracatı konusunda Şi’yi uyarması bekleniyor.
